تیغهٌ بینی که به آن سپتوم بینی هم گفته میشود صفحۀ عمودی نازکی است كه فضای داخلی بینی را به دو حفرۀ مجزای راست و چپ تقسیم می كند. این تیغه ، پشتیبان و ساپورت کنندۀ قسمتهای خارجی بینی بوده و وزن بینی را تحمل میکند. نیمهٌ جلوئی این تیغه غضروفی و نیمهٌ بالایی آن استخوانی است .
تیغه بینی در هر طرف توسط مخاط ( پوست داخلی بینی ) پوشیده میشود . این مخاط عروق تغذیه کنندۀ تیغۀ بینی را در بر دارد. خود غضروف فاقد عروق خونی است و  سلولهای غضروف بینی از موادی که از عروق خونی مخاط تراوش میشود ، تغذیه می کنند .
تیغهٌ بینی نیز مثل سایر اجزای بدن تا پایان بلوغ همچنان رشد می كند و بر ابعادش افزوده می شود . چندین مركز غضروف سازی و استخوان سازی در رشدِ هماهنگ ِتیغه بینی موثرند . بدیهی است اگر به هر دلیلی یكی یا چند تا از این مراكز غضروف سازی یا استخوان سازی كمتر و یا بیشتر از حد معمول رشد كنند ، تیغهٌ بینی ممكن است از خط  وسط منحرف شده و در ناحیه ای به سمت راست یا چپ انحراف پیدا کند . این كجی معمولاً در قسمت داخلی بینی است و تاثیری بر روی شكل ظاهری بینی نمیگذارد   .
وارد آمدن ضربه به بینی تا قبل از کامل شدن بلوغ ، میتواند باعث آسیب دیدن این مراکز غضروف سازی یا استخوان سازی شود . این ضربه ممكن است هنگام تولد نوزاد ، در حین گذر از كانال زایمان به بینی او  وارد شود و یا در طول زندگی اتفاق بیفتد . بسته به شکل و محل کجی تیغۀ بینی ، انحراف  منجر به تنگی و گرفتگی یك یا هر دو مجرای بینی میشود . در انحراف بینی (Septal Deviation) معمولاً کجی تیغه بینی در قسمت داخلی بینی است و تاثیری روی شکل ظاهری بینی نمی گذارد.
تیغه بینی دیواره ای است که که فضای داخل بینی را به دو حفره مجزای راست و چپ تقسیم می کند. قسمت پایینی این تیغه غضروفی و قسمت بالایی آن استخوانی است . تیغه بینی نیز مانند سایر اجزای دستگاه اسکلتی تا پایان بلوغ رشد می‌کند و بزرگتر می‌شود . چندین مرکز غضروف سازی و استخوان سازی در رشد هماهنگ تیغه بینی موثرند . بدیهی است اگر به هر دلیلی یکی یا چندتا از این مراکز غضروف‌سازی یا استخوان‌سازی کمتر و یا بیشتر از حد معمول رشد کنند، تیغه بینی ممکن است از خط وسط منحرف شده و در ناحیه ای به سمت راست یا چپ کج شود .
ضربه به بینی یا شکستگی تیغه میانی بینی نیز می تواند موجب انحراف بینی شود.
در برخی بیماران انحراف بینی باعث گرفتگی یک یا هردو مجرای بینی و در نتیجه بروز مشکل تنفسی می‌شود که به شکل انسداد تنفسی، خرخر شبانه، کاهش حس بویایی، خشکی بینی و خون دماغ بروز می‌کند والبته در دراز مدت می تواند علایم وعوارض دیگری ازجمله سینوزیت، مشکلات گوش و مشکلات ریوی را باعث شود .
تشخیص با معاینه بالینی بینی یا تصویربرداری رادیوگرافی است .

ـ علایم‌ شایع‌:
۱. ترشح‌ بینی‌
۲. كجی‌ واضح‌ بینی‌
۳. انسداد راه‌هوای‌ بینی‌
۴. بدون‌ علامت‌، در اكثر موارد

علائم بیماری انحراف تیغه بینی
اصلی ترین علامت انحراف ، انسداد تنفسی است . با توجه به نقش فیزیولوژیک بینی معلوم میشود که وقتی انحراف تیغه بینی منجر به انسداد بینی شود ، بیمار با مشکلات دیگری نیز روبرو خواهد شد . تنفس دهانی منجر به خشکی گلو به هنگام خواب خواهد شد . این امر به نوبۀ خود باعث میشود که فرد مبتلا به انحراف تیغۀ بینی خواب شبانۀ خوبی نداشته باشد و چون بدن وی شب هنگام استراحت مناسبی نداشته است طبیعتا روز بعد نیز سرحال نخواهد بود . ضمنا خشکی گلو باعث تحریک مزمن گلو و احساس ناخوشایندی در این ناحیه خواهد شد .
انحراف تیغه بینی ممکن است به گونه ای باشد که باعث انسداد مجاری سینوسها شود . در این صورت ترشحات سینوسها در داخل آنها تجمع یافته و احتمال سینوزیت افزایش میابد . پس انحراف تیغه بینی میتواند عامل مساعد کننده ای برای ایجاد و یا تشدید سینوزیت باشد .
انحراف تیغۀ بینی میتواند باعث خرخر ، کاهش حس بویایی و سردرد نیز گردد و با تغییر نحوه گردش هوا در درون بینی باعث خشکی قسمتهایی از درون بینی شود . این خشکی نیز میتواند منجر به خونریزی از بینی شود .

۱. ضربه‌ به‌ بینی‌
۲. جراحی‌ بینی‌
۳. رشد سریع‌، به‌ خصوص‌ هنگام‌ بلوغ‌

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
موارد فهرست‌ شده‌ در بالا

تشخیص انحراف تیغه بینی با معاینه بالینی است . سی تی اسکن و آندوسکوپی تشخیصی نیز برای تشخیص انحراف و افتراق آن از سایر علل انسداد بینی مثل پوليپ ، بزرگی شاخک و رینیت آلرژیک کمک کننده هستند. ضمنا برای اندازه گیری میزان عبور هوا از بینی و مقاومتهای موجود بر سر راه عبور هوا  تست های مخصوصی وجود دارد .

ـ پیشگیری‌:
از وارد آمدن‌ ضربه‌ به‌ بینی‌ پیشگیری‌ كنید. برای‌ ورزش‌های‌ پر برخورد و دوچرخه‌سواری‌ از كلاه‌های‌ محافظ‌ استفاده‌ كنید. هنگام‌ سوار شدن‌ در اتومبیل‌ كمربند ایمنی‌ خود را ببندید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:
معمولاً با جراحی‌ قابل‌ علاج‌ است‌. اگر علایم‌ برای‌ بیمار مشكل‌زا نباشد معمولاً جراحی‌ ضرورتی‌ ندارد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. خونریزی‌ مكرر بینی‌
۲. عفونت‌ مكرر بینی‌ یا سینوس‌ها
 
- درمان انحراف تیغه بینی
به طور معمول اکثر افراد جامعه درجات خفیفی از انحراف تیغه بینی را دارند اما از آنجائیکه این انحراف خفیف است و مشکلی را برای آنها ایجاد نکرده است نیازی به عمل اصلاحی ندارند. در بچه ها بهتر است که اصلاح انحراف تیغۀ بینی تا پایان سن بلوغ به تعویق بیفتد اما در بزرگسالان اگر شدت انحراف تیغه بینی به حدی باشد كه باعث انسداد تنفسی شده باشد باید آنرا با جراحی اصلاح كنیم. اصلاح انحراف تیغه بینی می تواند به طور مجزا و یا همراه با اعمال جراحی پلاستیك بینی ، پولیپ بینی ، جراحی آندوسکوپی سینوس  و یا كوچك كردن شاخكهای بینی انجام شود .
انحراف بینی درمان دارویی ندارد (البته برای رفع علائم و عوارض بیماری می توان دارو مصرف کرد) . در موارد شدید نیاز به جراحی سپتوپلاستی و اصلاح انحراف می‌باشد .
این‌ وضعیت‌ با مشاهده‌ داخل‌ بینی‌ با استفاد از یك‌ چراغ‌ واسپكولوم‌ بینی‌ تشخیص‌ داده‌ می‌شود.
جراحی‌ برای‌ اصلاح‌ انحراف‌ تیغه‌ بینی‌ (گاهی‌).
روش‌های‌ جراحی‌ عبارتند از:
۱. برداشت‌ زیرمخاطی‌ كه‌ انسداد را كاهش‌ می‌دهد.
۲. رینوپلاستی‌ كه‌ بدشكلی‌ كالبدشناختی‌ بینی‌ را اصلاح‌ می‌كند.
۳. سپتوپلاستی‌ كه‌ انسداد بینی‌ را كاهش‌ داده‌ و نمای‌ آن‌ را بهبود می‌بخشد.

ـ داروها:
برای‌ ناراحتی‌ خفیف‌، استفاده‌ از داروهای‌ بدون‌ نسخه‌ نظیر ضداحتقان‌ها برای‌ كاهش‌ ترشحات‌ بینی‌ ممكن‌ است‌ كافی‌ باشد. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مقابله‌ با عفونت‌، در صورت‌ لزوم‌ تجویز می‌شود. هشدار: از مصرف‌ اسپری‌های‌ بینی‌ غیرنسخه‌ای‌ خودداری‌ كنید.
ـ فعالیت‌:
پس از جراحی به تدریج فعالیت های طبیعی خود را از سر گیرید
ـ رژیم غذائی:
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ انحراف‌ تیغه‌ بینی‌، به‌ خصوص‌ خونریزی‌ بینی‌ یا عفونت‌های‌ بینی‌ و سینوس‌، بوده‌ و تمایل‌ به‌ اصلاح‌ آن‌ با جراحی‌ داشته‌ باشید.
یک تصویر ام‌آرآی که در آن انحراف مادرزادی تیغه بینی دیده می‌شود.

نکاتی که باید در مورد جراحی تیغه بینی بدانیم
همان روزی که بستری میشوید ، عمل شده و همان روز نیز مرخص خواهید شد.
عمل از طریق سوراخ بینی انجام میشود و برشی روی پوست بینی یا صورت شما  داده نمیشود. بنابراین نیازی به رعایت مراقبتهایی که معمولا در عمل زیبائی بینی رعایت میشوند نیست . یعنی گچ روی بینی و همینطور چسب نخواهیم داشت . روشن است که کبودی ظاهری و تورم نیز نخواهیم داشت. اگر چنانجه برای شما تامپون بینی که همان پانسمان داخلی است گذاشته شود معمولا آنرا پس از دو روز خارج میکنیم. تا سه الی چهار روزی ممکن است ترشحات خونابه ای کمی از بینی شما خارج شود که جای نگرانی نخواهد داشت .
بهتر است بعد از خارج کردن تامپون تا چند روزی از سرم شستشوی بینی برای نرم شدن ترشحات داخل بینی استفاده  و برای پیشگیری از عفونت برای شما آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد که لازم است بعد از عمل آنرا مصرف کنید .

 

در چه صورت انحراف بینی نیازمند جراحی می‌باشد؟
در چه صورت انحراف بینی نیازمند جراحی می‌باشد؟ اگر انحراف بینی مشکلات تنفسی برای فرد ایجاد نکند و موجب اختلال در نفس کشیدن وی نشود نیازمند جراحی نیست .
همچنین در صورت ....
انحراف بینی اگر باعث گرفتگی بینی ، سینوزیت های مکرر و تنگی نفس شود .نیازمند جراحی است .
دکترمحمد صوفی زاده در گفت و گو با سلامت نیوز اظهار داشت : اگر انحراف بینی مشکلات تنفسی برای فرد ایجاد نکند و موجب اختلال در نفس کشیدن وی نشود نیازمند جراحی نیست . همچنین در صورت نیاز به عمل اگر فردی قصد جراحی زیبایی را نیز دارد بهتر است این دو جراحی را همزمان انجام دهد.
این متخصص گوش و حلق و بینی گفت : یکی از نشانه های انحراف بینی ،باز ماندن دهان در هنگام خواب است که در صورت بروز چنین علائمی باید برای جراحی با پزشک متخصص ،مشورت کرد .
از زمان تولد تا سن بلوغ ، مساعد ترین زمانی است که افراد در معرض آسیب های محیطی و ضربه هایی هستند که منجر به انحراف بینی می شود اما بعد از سنین رشد ضربه های بسیار شدید می تواند چنین مشکلی ایجاد کند

چرا باید عمل انحراف بینی انجام شود؟
کجی تیغه بینی میتواند بر اثر مشکلات موقع زایمان و یا بعدها بر اثر هرگونه ضربه ای به بینی ایجاد شود. انحراف تیغه بینی میتواند مشکلات زیر رابرای شخص ایجاد کند:
نفس تنگی - تنفس صدا دار - درد صورت و سر – سینوزیت - عفونت حلق و ریه - عفونت گوش - خونریزی بینی

توصیه های قبل از عمل
1- دو هفته قبل از عمل از مصرف آسپرین - بروفن و ویتامین E خوداری شود. در صوت لزوم از استامینوفن میتوان استفاده کرد. سیگار - قلیان و پیپ کشیدهنشود. روزی سه بار ویتامین C مصرف کنید چون برای بهبود زخم مفید است.
2- یک هفته قبل از عمل آزمایشات لازمه را انجام دهید. اگر احتمال دارد باردار باشید عمل شما به تعویق خواهد افتاد.
3- هشت ساعت قبل از عمل میتوانید یک صبحانه بسیار ساده میل کنید ولی بعد ازآن هیچ چیز نخورید (حتی آب و آدامس) در غیر این صورت عمل شما به تعویقخواهد افتاد. در صورت استفاده از دارو جهت بیماریهایی مانند فشار خون و یاقند داروی خود را با مقدار خیلی کم آب میتوانید مصرف کنید.
4- قبل از عمل استحمام کنید ولی آرایش نکنید و از مصرف اسپری مو و یا لاکناخن خوداری نمایید. با خود لباسهای دگمه دار به همراه داشته باشید چون بعداز عمل نمیتوانید از لباسهایی که از سر پوشیده میشود استفاده کنید. با خودانگشتر و گردنبند و هر گونه وسایل زینتی و یا گرانبها همراه نداشته باشید. اگر از پروتز متحرک دندان استفاده میکنید قبل از ورود به اتاق عمل از دهانخود خارج کنید.

این عمل چگونه انجام میشود؟
عمل از داخل بینی انجام میشود. قسمتهای کج غضروف و استخوان خارج میگرددو یا پس از صاف کردن سر جای خود برگردانده میشود. در انتها محل برش دوخته وتامپون گذاشته میشود.

آیا هنگام عمل میتوان در بافتهای جانبی بینی مداخله کرد؟
اگر بافت های داخل بینی به صورتی بزرگ شده باشند که در تنفس مشکل ایجادکنند همزمان با عمل انحراف بینی میتوان روی این بافتها با کوتر یا بوسیلهعمل جراحی مداخله کرد.

برای انجام عمل از بی حسی موضعی استفاده میشود یا بیهوشی عمومی؟
این عمل را هم میتوان زیر بیهوشی عمومی و هم میتوان با بی حسی موضعیانجام داد. ولی بیهوشی عمومی هم برای بیمار و هم برای جراح راحتر میباشد.

مشکلات عمل چه میتواند باشد؟
بعد ازعمل چون داخل بینی تامپون گذاشته میشود تا در آوردن تامپون بیمارباید از راه دهان تنفس کند. حتی بعد از خارج کردن تامپون نیز به علت تورم وجمع شدن خشکه بینی مدتی کیپ خواهد بود و حس بویایی نیز در این مدت کمخواهد شد. عوارض احتمالی زیر نیز ممکن است خیلی کم دیده شود:
خونریزی - هماتوم و آبسه - عفونت و سوراخ شدن تیغه بینی.

درصد موفقیت عمل چقدراست؟
3 – 4 هفته طول میکشد تا بینی کاملا بهبود یابد در این مدت تنفس بیمارمانند افراد سرما خورده میباشد. پس از این مدت درصد موفقیت عمل 95% میباشد.

آیا این عمل روی شکل ظاهری بینی تغییر ایجاد میکند؟
در یک عمل موفق معمولا شکل ظاهری بینی هیچ تغییری نمیکند. اگر بیمارخواستار تغییر در شکل ظاهری بینی میباشد میتوان همزمان عمل جراحی زیباییبینی نیز برایش انجام داد.

آیا بعد از عمل میتوان از تامپون ( فتیله ) استفاده نکرد؟
پس از اصلاح کجی تیغه بینی میتوان بافت های داخل بینی را دوخت و تامپونداخل بینی نگذاشت. فقط جهت جلوگیری از ریزش خون آبه زیر بینی گاز استریلگذاشته میشود.

سن مناسب برای عمل
در خانمها پس از 15 سالگی و در آقایان پس از 17 سالگی میتوان این عمل را انجام داد.

توصیه های بعد از عمل
1- تا به شما گفته نشده فین نکنید و فقط در صورت نیاز با یک دستمال نرم به آرامی بینی تان را پاک کنید .
2- در صورت داشتن خون آبه گاز زیر بینیتان را هر چند بار که لازم بود میتوانید عوض کنید.
3- گچ روی بینی پس از گذشت 5- 10 روز از طرف ما برداشته خواهد شد.
4- از مصرف غذاهایی که نیاز به جویدن طولانی مدت دارند پرهیز کنید و به مدت یک ماه نمک کم مصرف کنید.
5- از حد معمول بیشتر استراحت نموده و به مدت 15 روز از فعالیت بدنی پرهیز کنید.
6- دندان های خود را میتوانید به نرمی مسواک بزنید.
7- به مدت 10- 14 روز از صحبت های طولانی پرهیز کنید.
8- به شرط خیس نشدن گچ میتوانید صورت و بدن خود را بشویید.
9- به مدت یک هفته از حرکت دادن عضلات صورت مثل خندیدن خودداری کنید.
10- اگر کمک ندارید موهای خود را به مدت یک هفته نشورید تا گچ روی بینی خیس نشود.
11- به مدت یک هفته لباسهای از بالا پوشیدنی نپوشید.
12- از قرار گرفتن مستقیم زیر آفتاب به مدت 6 هفته پرهیز کنید چون باعث تورم بینی خواهد شد.
13- به مدت یک ماه شنا نکنید چون هنگام شنا ضربه زیاد دیده میشود.
14- تورم دیده شده روی بینی و اطراف چشم ها و بالای لب پس از برداشتنگچ طبیعی بوده و در مدت 2 – 3 هفته برطرف خواهد شد ولی نتیجه نهایی عمل پساز گذشت یک سال خود را نشان خواهد داد.
15- فقط داروهایی که برایتان نسخه شده مصرف کنید.
16- به مدت 4 هفته از عینک استفاده نکنید و پس از این مدت نیز آموزش لازمه در این مورد به شما داده خواهد شد.
17- پس از گذشت 2 – 3 روز از عمل میتوانید از لنز استفاده کنید.
18 - به هنگام خواب زیر سرتان بلند باشد این کار کمک به کم شدن تورم خواهد کرد